اسپانیا به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در اروپا در زمینه مقابله با ایدز و ویروس نقص ایمنی انسانی (اچآیوی)، تجربیات قابل توجهی در کنترل و مدیریت این بیماری داشته است. با این حال، علیرغم دستاوردهای چشمگیر، این کشور همچنان با چالشهایی در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان اچآیوی مواجه است. در این مطلب، به بررسی وضعیت ایدز در اسپانیا، اقدامات انجامشده و مسائل پیشرو میپردازیم.
آمار و ارقام
بر اساس آخرین گزارشهای برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای اسپانیا، این کشور یکی از کشورهای با نرخ نسبتاً پایین ابتلا به اچآیوی در اروپای غربی است. تا سال ۲۰۲۲، حدود ۱۵۰٬۰۰۰ نفر در اسپانیا با اچآیوی زندگی میکنند که تقریباً ۸۸٪ از آنها از وضعیت خود آگاه هستند. از این تعداد، بیش از ۹۰٪ تحت درمان داروهای ضد ویروسی قرار دارند و در ۸۵٪ موارد، میزان ویروس در بدن آنها به سطح غیرقابل تشخیص رسیده است.
با این حال، سالانه حدود ۳٬۰۰۰ مورد جدید ابتلا به اچآیوی در اسپانیا گزارش میشود که نشان میدهد هنوز نیاز به تلاشهای بیشتر برای کاهش انتقال ویروس وجود دارد.
راههای انتقال
در اسپانیا، راههای اصلی انتقال اچآیوی شامل روابط جنسی محافظتنشده (هم در میان heterosexualها و هم مردان همجنسگرا) و استفاده از سرنگهای آلوده در میان مصرفکنندگان مواد مخدر تزریقی است. در سالهای اخیر، روابط جنسی محافظتنشده به عنوان عامل اصلی انتقال اچآیوی در این کشور شناخته شده است.
اقدامات موفق اسپانیا
اسپانیا به دلیل رویکرد پیشگیرانه و درمانی خود در زمینه اچآیوی، به عنوان یک الگو در اروپا شناخته میشود. برخی از اقدامات کلیدی این کشور عبارتند از:
1-دسترسی رایگان به درمان: اسپانیا یکی از کشورهایی است که درمان داروهای ضد ویروسی را به صورت رایگان و برای همه افراد مبتلا به اچآیوی فراهم میکند. این اقدام نقش مهمی در کاهش مرگومیر و بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته است.
2-برنامههای کاهش آسیب: اسپانیا از دهه ۱۹۸۰ برنامههای کاهش آسیب، مانند توزیع سرنگهای رایگان و ارائه متادون به مصرفکنندگان مواد مخدر، و توضیع کیت تست ایدز رایگان در بین کارگزان جنسی را اجرا کرده است. این برنامهها به طور قابل توجهی انتقال اچآیوی از طریق استفاده از سرنگهای آلوده را کاهش دادهاند.
3-آموزش و آگاهی عمومی: دولت اسپانیا و سازمانهای غیردولتی فعالانه در زمینه افزایش آگاهی عمومی درباره اچآیوی و راههای پیشگیری از آن فعالیت میکنند. کمپینهای آموزشی به ویژه در میان گروههای پرخطر، مانند مردان همجنسگرا و مهاجران، اجرا شده است.
تشخیص زودهنگام اسپانیا برنامههای گستردهای برای تشویق افراد به انجام آزمایش اچآیوی به صورت داوطلبانه و محرمانه اجرا کرده است. این اقدامات به تشخیص زودهنگام و شروع سریع درمان کمک کردهاند.
چالشهای پیشرو
علیرغم پیشرفتهای قابل توجه، اسپانیا همچنان با چالشهایی در زمینه کنترل اچآیوی مواجه است:
1-گروههای پرخطر: مردان همجنسگرا، مهاجران، و مصرفکنندگان مواد مخدر همچنان در معرض خطر بالای ابتلا به اچ آی وی هستند. دسترسی این گروهها به خدمات پیشگیری و درمان نیاز به بهبود دارد.
2-انگ اجتماعی: اگرچه اسپانیا در مقایسه با بسیاری از کشورها پیشرفتهای زیادی در کاهش انگ مرتبط با اچآیوی داشته است، اما این مسئله هنوز به طور کامل از بین نرفته است. برخی افراد مبتلا به اچآیوی با تبعیض و انزوای اجتماعی مواجه میشوند.
3-تأثیر همهگیری کووید-۱۹: همهگیری کووید-۱۹ باعث اختلال در خدمات پیشگیری و درمان اچآیوی در اسپانیا شد. بسیاری از مراکز آزمایش و درمان به طور موقت تعطیل شدند یا با محدودیتهایی مواجه بودند.
4-نیاز به نوآوری: با وجود پیشرفتهای علمی، هنوز نیاز به توسعه روشهای پیشگیری نوین، مانند واکسن اچآیوی و روشهای درمانی مؤثرتر، احساس میشود.
چشم انداز آینده
اسپانیا با ادامه اجرای برنامههای پیشگیرانه، افزایش دسترسی به آزمایش و درمان، و کاهش انگ اجتماعی، میتواند به اهداف جهانی ۹۵-۹۵-۹۵ برنامه مشترک سازمان ملل در زمینه ایدز (تشخیص ۹۵٪ موارد، درمان ۹۵٪ موارد تشخیص دادهشده، و سرکوب ویروسی در ۹۵٪ افراد تحت درمان) دست یابد. همچنین، همکاری بین دولت، سازمانهای غیردولتی، و جامعه بینالمللی برای مقابله با چالشهای پیشرو ضروری است.
اسپانیا نشان داده است که با تعهد سیاسی، سرمایهگذاری در سلامت عمومی، و مشارکت جامعه، میتوان به طور مؤثر با ایدز مبارزه کرد. این کشور میتواند به عنوان الگویی برای دیگر کشورها در زمینه کنترل و پیشگیری از اچ آی وی عمل کند.
