ارمنستان، کشوری با تاریخ و فرهنگ غنی، در سال‌های اخیر با چالش‌های بهداشتی متعددی مواجه شده است که یکی از آنها شیوع بیماری ایدز است. اگرچه آمار مبتلایان به HIV در این کشور نسبت به برخی کشورهای دیگر پایین‌تر است، اما نگرانی‌هایی در مورد افزایش موارد جدید و دسترسی محدود به خدمات پیشگیری و درمان وجود دارد.
آمار و روند شیوع
بر اساس گزارش‌های سازمان‌های بهداشتی، تعداد افراد مبتلا به HIV در ارمنستان در سال‌های اخیر روندی افزایشی داشته است. تا پایان سال ۲۰۲۲، حدود ۴۰۰۰ نفر در این کشور با HIV زندگی می‌کنند. بیشترین گروه‌های در معرض خطر شامل مصرف‌کنندگان مواد مخدر تزریقی، کارگران جنسی و مردانی هستند که با مردان رابطه جنسی دارند. با این حال، به دلیل ننگ اجتماعی و ترس از تبعیض، بسیاری از افراد از انجام آزمایش خودداری می‌کنند، که این امر منجر به عدم شناسایی به‌موقع موارد جدید می‌شود.
چالش‌های پیش‌رو
۱.ننگ اجتماعی و تبعیض: در ارمنستان، HIV/AIDS هنوز با انگ اجتماعی قوی همراه است. بسیاری از افراد مبتلا از ترس طرد شدن یا از دست دادن شغل، وضعیت خود را پنهان می‌کنند. این موضوع نه تنها بر سلامت روانی آنها تأثیر می‌گذارد، بلکه مانع از دسترسی آنها به خدمات درمانی و حمایتی می‌شود.
۲.دسترسی محدود به خدمات بهداشتی: در مناطق روستایی و دورافتاده ارمنستان، دسترسی به مراکز آزمایش و درمان HIV بسیار محدود است. این امر باعث می‌شود که بسیاری از افراد در این مناطق نتوانند به‌موقع تشخیص داده شوند یا تحت درمان قرار گیرند.
۳.کمبود آگاهی عمومی: با وجود تلاش‌های دولت و سازمان‌های غیردولتی، سطح آگاهی عمومی در مورد HIV/AIDS در ارمنستان همچنان پایین است. بسیاری از مردم اطلاعات نادرستی در مورد راه‌های انتقال ویروس دارند، که این موضوع به گسترش بیشتر بیماری دامن می‌زند.
اقدامات انجام‌شده و راه‌های پیش‌رو
دولت ارمنستان با همکاری سازمان‌های بین‌المللی مانند UNAIDS و صندوق جهانی مبارزه با ایدز، تلاش‌هایی را برای مقابله با این بیماری آغاز کرده است. برخی از این اقدامات شامل افزایش دسترسی به آزمایش‌های رایگان، توزیع وسایل پیشگیری مانند کاندوم و سرنگ‌های استریل، و ارائه درمان ضد رتروویروسی (ART) به افراد مبتلا است.
با این حال، برای دستیابی به نتایج ملموس، نیاز به اقدامات بیشتری وجود دارد. افزایش آگاهی عمومی از طریق کمپین‌های آموزشی، کاهش ننگ اجتماعی با مشارکت رهبران مذهبی و جامعه مدنی، و گسترش خدمات بهداشتی به مناطق محروم از جمله راه‌کارهای ضروری هستند.
در سال 2025 کشور ارمنستان به صورت عمده خرید کیت تست ایدز در از کشور های تولید کننده به حداکثر سفارش خود رسونده است تا بتواند از ابتلای مردم کشور خود به این ویروس جلو گیری کند.
نتیجه‌گیری
وضعیت ایدز در ارمنستان اگرچه در مقایسه با برخی کشورها کمتر بحرانی به نظر می‌رسد، اما نیازمند توجه جدی و اقدامات فوری است. بدون تلاش‌های هماهنگ و همه‌جانبه، این بیماری می‌تواند به یک چالش بزرگ‌تر برای سیستم بهداشتی و اجتماعی این کشور تبدیل شود. ارمنستان با استفاده از تجربیات موفق سایر کشورها و تقویت همکاری‌های بین‌المللی، می‌تواند به سمت کنترل و کاهش شیوع HIV گام‌های مؤثری بردارد.
